Podczas rozpraw sądowych w sprawach kryminalnych potrzebne są ekspertyzy i opinie do jasnego orzekania o winie oskarżonego lub jego uniewinnieniu. W przypadku gdy występują przesłanki i wątpliwości dotyczące poczytalności oskarżonego wymagana jest opinia eksperta z dziedziny psychologii.
Przez sąd w postępowaniu przygotowawczym zostaje powołany biegły sądowy psychiatra. Zazwyczaj powoływanych jest dwóch biegłych, których nie łączą żadne relacje. Zapobiega to mataczeniu w sprawie co sprawiłoby że ich opinie byłyby wątpliwe. Przedstawione przez biegłych opinie dotyczą poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia czynu i jego bieżącego zdrowia psychicznego. Istotny jest czynnik poczytalności w dniu postępowania, który decyduje o tym czy oskarżony jest w stanie prowadzić obronę podczas rozprawy sądowej.
Opinie przygotowane przez biegłych psychiatrów muszą być potwierdzone konkretnymi czynnikami jakie występują w sprawie. Opierające się na domysłach i nie poparte dowodami opinie nie są wiarygodne. Kluczowymi czynnikami, które decydują o rzetelności sporządzonej opinii są konkrety dotyczące zarówno wniosków jak i całości opinii oraz brak sprzeczności, które mogły znacząco wpłynąć na przejrzystość przygotowanej opinii.
Biegłymi sądowymi psychiatrami zostają doświadczeni lekarze psychiatrzy. Dlatego posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie, która pozwala przeprowadzić niezbędne badania i analizy. Na ich podstawie zostanie przygotowana opinia, której rola jest kluczowa w toczącym się postępowaniu sądowym.